विषय -मराठी, घटक - समानार्थी शब्द

अंगण - रंगण, भूमी, क्षेत्र
अभिनय - हवभाव, अंगविक्षेप
अचानक - अवचित, एकदम, अकस्मात
अबोल - घुम्या
अंधार - तिमिर, काळोख, तम, अंधेर
अधीर - उतावळा
असंख्य - अगणित
अनाथ - निराश्रीत
अपंग - लुळा, पांगळा
अरुण - सूर्य, भास्कर
अत्याचार - अन्याय, जुलुम
अपमान - मानखंडना
अधाशी - हवरा, खादाड
अंगुली - बोट
अनल - पावक, विस्तव, अग्नी, अमृत - पीयुष, सुधा
अवर्षण - दुष्काळ
अवकाश - अंतरिक्ष
अरमार - नौदल, नावीकदल
अलगत - हळूवार, हळूच
अद्भुत - आश्‍चर्यकारक
अभाळ - अकाश, मेघपटल, गगन, नभ, अंबर, व्योम
अंथरुण - शेज, बिछाणा, शय्या
आनंद - मोद, तोष, संतोष, हर्ष,
आमंत्रण - बोलवण, अवंतण,
आई - माता, माय, माऊली, जन्मदा, जन्मदात्री, जननी, मातोश्री
आश्‍चर्य - नवल, अचंबा, विस्मय
आगटी - शेकोटी
आरोप - आळ
आरंभ - सुरूवात
आस - ओढ
आवड - छंद, नाद
आर्जव - विनंती
अधिकार - हक्क
अंक - मांडी
अफाट -   प्रचंड, अवाढव्य, विशाल
अव्वल -   उत्कृष्ट
अरण्य - जंगल, वन, रान, विपिन, कानन
आभाळ - आकाश, नभ, ख, व्योम, अंबर, अवकाश, आसमंत, गगन, मेघपटल
अलगद - हळूच, हळूवार, अलगत
अपघात - दूर्घटना
अवखळ - चपळ
अनुयायी - शिष्य
अस्सल - खरे
आई - माय, जननी, माऊली, आय, माता, जन्मदा, जन्मदात्री, मातोश्री
* आस - आशा, इच्छा, मनिषा
आदर्श - कित्ता, वस्तुपाठ, नमुना, मासला,  उदाहरण
आपत्ती - संकट
आसूड - चाबूक
आखरे - अक्षरे
ओटा -  पडवी
उबळ - उसळण, ढास, ऊर्मी
उलथेपालथे - वरखाली, उलटेसुलटे
उद्यमशील - उद्योगी
उद्दीष्ट - हेतू
ऊर - छाती
इजार - विजार, पायजमा
इंधन - सर्पण
इवलीशी - लहानशी, सानुली
इच्छा - आस, मनिषा
इहलोक - मृत्यूलोक
इंद्र - देवेंद्र, सुरेंद्र
उगम - उत्पत्ति
उंदीर - मुषक
उजाड - ओसाड
उनाड - खोडकर
उत्तम - उत्कृष्ट
उल्लेख - निर्देश, उच्चार
उपकरण - साहित्य
उदंड - खूप, पुष्कळ, भरपूर, भरमसाठ
उदास - दु:खी, खिन्न
ऐट - तोरा, रुबाब, दिमाख
एकोपा - जूट, एकी
एकाग्र - एकचित
ऐना - आरसा
ओढा - झरा, नाला
ओझे - भार
ओहोळ -लहान ओढा
ओला - सर्द
ओळ - रांग, पंगत, पंक्ती
ओसाड - निर्जन
ऋण - कर्ज
कान - कर्ण, श्रवण, श्रोत्र
केस - केश
करडा - डबा
केल्ट - पिल्लू
काळजी - चिंता, तमा, विवंचना, फिकीर, पर्वा
कल्पना - तर्क, विचार
कष्ट - श्रम, मेहनत
कबूल - राजी, मान्य
कासावीस - व्याकूळ
किताब - पदवी
कमळ - पंकज, सरोज, पुष्कर, पद्म, राजीव, कुमुदिनी, अंबुद
कंबर - कटी
कपाळ - भाल, मस्तक, ललाट
किल्ला - गड, तट, दूर्ग
कावळा - काक, वायस, एकाक्ष
कपडा - वस्त्र, वसन, पट, अंबर
करार - वायदा
कुरूप - विद्रूप
कारुण्य - दयाळूत्व
किनारा - तीर, काठ, तट
कणखर - काटक, मजबूत
* कसूर - चूक, दुर्लक्ष
कलणे - कलंडणे, वाकणे
कर्ज - ऋण
कवने - गाणी
कटुता - कडवटपणा, वैषम्य
कसबी - कुशल
काठ - किनारा, तट, तीर
कार्य - काम
कारागृह - तुरूंग, बंदिखाना, कैदखाना
काया - देह, तनु, शरीर, तन, अंगकाठी, मुर्ती
किमया - जादू, चमत्कार
क्रीडा - खेळ
कृत्रिम - खोटे, लटके
कृपा - आशीर्वाद
कुंची - चोळी
कैवल्य - परब्रह्म, ईश्‍वर, परमेश्‍वर, सूर, परमेश, देव, श्रीहरी
कैक - कित्येक
कौशल्य - कसब
खंत - काळजी
खाणाखुणा - ठसा
खमंग - स्वादिष्ट, रुचकर
खडक - दगड, पाषाण
खिन्न - कष्टी, विषण्ण
खूण - व्रण, क्षत
खजिना - कोशागार
गळा - कंठ
गोवारी - गुराखी
गंमत - मजा
गोष्ट - कथा, कहाणी
गरीब - दीन, दरिद्री
गाणे - गीत
गवर्र् - घमेंड, अहंकार
गाव - खेडे, ग्राम
गायक - गवई
गणपती - गौरीसूत, विनायक, गजानन, एकदंत, प्रथमेश, अमेय, गौरीनंदन, गौरीपूत्र, विघ्नहर्ता, गणराज, गणनायक, गजवदन
गरुड - खगेंद्र, वैनतेय, द्विजराज
गृहिणी - घरधनीण
गर्दी - झुंबड, रीघ, थवा
गवत - तृण
गलका - गोंगाट
गोड - सुरेल
गंध - वास, परिमल
गराडा - घेराव
गहिरे - खोल
गपगार - गुमान, गुपचूप
गठित - एकत्र
गवई - गायक
गार्‍हाण - तक्रार
गुणवत्ता - दर्जा
गुणगान - गौरव
घर - सदन, भवन, गृह, निवास, गेह, आलय, निकेतन
घोंगडी - कांबळ
घोडा - बाजी, हय, तुरंग, वारु, अश्‍व
घोळका - समुदाय
घाम - धर्म, स्वेद,
घटका - तास, प्रहर
घरकुल - घर, बंगला, सदन, गृह, गेह,  आलय, निवास, भवन, निकेतन
घनदाट - गर्द
चिल्लर - खुर्दा
चतुर - कुशल, धूर्त, हुशार
चंद्र - इंदू, शशी, हिमांशू, रजनीनाथ, सुधाकर
चांदणे - जोत्स्ना, कौमुदी, चंद्रिका
चिखल - पंक
चिन्ह - खूण, प्रतिक
चिक्कू - कंजूष, कृपण
चक्कर - फेरफटका
चक्क - अगदी, खरोखर
चळवळ - आंदोलन
चाल - लय
छंद - नाद, आवड
छान - देखणे, सुरेख
छळ - उपद्रव, त्रास
छाप - खूण, ठसा
जल - पाणी, पय, उदक, वारी, नीर, सलील, जीवन
ज्योत - ज्योति, प्रभा
जीवन - प्राणधारणा, आयुष्य
जनता - लोक, प्रजा, रयत
जंगल - अरण्य, रान, वन, कानन, विपिन
जादू - चमत्कार, किमया
जमीन - भू, भूमी, भुई, धरा
जुने - जिर्ण
जहाज - तारु, गलबत
जखम - इजा, व्रण, क्षत
जन -   लोक, प्रजा, रयत, माणसे, जनता
जग - दुनिया, विश्‍व
ज्वलंत - धगधगता
जिन्नस - वस्तू
जित्राब - जित्राप, जनावरे, प्राणी (पाळीव)
जुंदळा - जोंधळा, ज्वारी, जवार
जोम - जोर, जोश, शक्ती, बल, बळ
झडकरी - पटकन, लवकर
झुला - झोपाळा
झाड - वृक्ष, तरु, पादप, द्रुम, तरु झुळुक - लकेर
झिम्मड - गर्दी
झोपडी - कुटी
डोली - तिरडी
झरा - निर्झर
टपोरे - मोठे
ठेंगू - बुटका
ठाव - ठिकाणा
डोंगर - पहाड, घाट
डोळा - नयन, नेत्र, लोचन, अक्ष, चक्षू
डोके - माथा, मस्तक, शिर, डोई
ढग - पयोधर, अभ्र, मेघ, घन, जलद
तत्पर - तयार
तलाव - तळे, तटाक, सरोवर, कासार, तडाग, सारस
तत्क्षणी - तत्काळ, लगेच, आत्ताच, ताबोडतोब, झणी
तल्खली - तडाखा
तडे - भेगा, फट
तुळी - तुळई
तुफान - वादळ
तुस्त - संतुष्ट, समाधानी
तुरूंगवास - कैद
तुटवडा - कमतरता, टंचाई, न्यूनता, अभाव
तेज - प्रकाश, उजेड
तेजस्वी - प्रकाशमान
तोरा - ऐट, रुबाब, डौल
तोकडी - आखूड
तोंड - आनन, मुख, वदन
तरंग - लाट, लहर
तुरूंग - बंदिखाना, कारागृह, कैदखाना
त्याग - सोडणे, वर्जणे
तलवार - खड्ग
तपास - छडा, शोध
तलाव - कासार, तडाग, तळे, सारस, तटाक
तरुण - युवक, जवान
तारे - तारका, नक्षत्रे, चांदण्या
तहान - तृषा, लालसा
तुरूंग - बंदिखाना, कारागृह, कैदखाना
तरुणी - युवती
थेट - सरळ
थकवा - शीण
थंड - गार, शीतल, शीत
दंग - मग्न, गुंग
दबदबा - दरारा
दयनीय - करुण
दंश - चावा
दिव्य - परीक्षा
दिलासा - धीर
दिन - दिवस
दाह - आग, जळजळ
दुर्गम - कठीण
दूम - पत्ता, ठावठिकाणा
दोष - उणिव, न्यून, कमतरता
देह - शरीर, तनू, काया
देव - अमर, सुर, ईश्‍वर, निर्मिक
दोस्त - मित्र, सखा, सोबती
दागिना - भूषण, अलंकार, अभूषणे
दुष्ट - दुर्जन, नीच, खल
दु:ख - खंत, खेद
दिवस - वार, वासर, दिन
दूध - पय, दुग्ध, क्षीर
देऊळ - देवालय, राऊळ, मंदिर
दात - दंत
द्वेष - मत्सर, असूया
पृथ्वी - धरित्री, वसुंधरा, क्षोणी, मही, वसुधा, अवनी
धन - संपत्ती, पैसा
धनी - मालक
धाटणी - पद्धत
धिंगामस्ती - दंगा, धिंगाणा, मौज, मजा
धीर - धैर्य
ध्यास - जिद्द
ध्येय - लक्ष
धरती - जमीन, भू, भूमी, भुई,धरा
ध्वज - झेंडा, निशाण, पताका
धैर्य - हिम्मत, धाडस
धनुष्य - चाप, धनू, कार्मुक, कोंदड
नमस्कार - दंडवत, नमन, प्रणाम, प्रणिपात
नवरा - पती, कांत, भ्रतार, पती, भर्ता
निरोप - संदेश
नाश - र्‍हास, क्षीणपणा, क्षय
नेता - पुढारी, नायक
नाक - घृणेंद्रिय
नदी - तटिनी, जीवनदायिनी, सरिता
निरीक्षण - न्याहाळणे
नित्य - नियमित, रोज
निबर - जून
निराळा - वेगळा
निधन - मृत्यू, अंत, अंतकाल
नारळ - श्रीफळ, नारिकेल
नगर - पूर, पुरी, शहर
निपुण - तरबेज, पारंगत
निशाण - पताका, ध्वज, झेंडा
न्यून - टंचाई, कमतरता
नियंत्रण - ताबा
नव - नवीन
नदी - सरिता, तटिनी, जीवनदायिनी, जलदा
नाव - होडी, नौका, तर
नाद - आवाज, ध्वनी
निर्भर - पूर्ण
निवांत - शांत, आरामात
निर्झर - झरा
नियंत्रण - हुकूमत, ताबा
निर्मळ - स्वच्छ
न्यारे - वेगळे, निराळे, भिन्न
नवल - आश्‍चर्य
नखवा - तांडेल, नावाडी
नट - अभिनेता
निखरा - अंगार
निर्दय - कठोर, निष्ठूर
नोकर - दास, चाकर
पथक - चमू, गट, समूह
पडसे - सर्दी
पटाईत - तरबेज
पाणी - जल, नीर, जीवन, उदक, पय, अंबु
पारतंत्र्य - पराधीनता
पाखरू - पक्षी
पिसाट - वेडा, खूळा, वेडपट
प्रीत - प्रेम, माया, ममता, स्नेह, जिव्हाळा
पुत्र - मुलगा, सुत, तनय, नंदन, लेक, आत्मज, तनुज
पुरस्कार - बक्षीस, पारितोषिक, सन्मान, पदवी
पुस्तक - ग्रंथ
पूजक - उपासक
प्रतिकूल - कठीण, अवघड
प्रभाव - ठसा
प्रफुल्लित - आनंदित
प्रेरणा - स्फूर्ती
पानसांबरी - निवडूंग
पाऊस - पर्जन्य
पोपट - राघू, रावा, शुक
प्रोत्साहन - प्रेरणा
परिवर्तन - बदल
पाय - पादप, चरण, पद, पाद
पर्वा - काळजी, फिकीर, चिंता
पर्वत - अचल, गिरी, नग, अद्री, शैल, स्थिर
प्रतिकूल - विपरीत
प्रेरक - उत्तेजक
प्रामाणिक - सच्चा, विश्‍वसनीय
पाख - पंख
प्रयत्न    - धडपड, मेहनत, खटाटोप
पैसा - धन, संपत्ती, वित्त, संपदा, द्रव्य
प्राचीन - पूर्वीचा, जूनाट, पुरातन
पराक्रम - शौर्य, प्रताप
पिता - बाप, जन्मदाता, तात, वडील, जनक
प्रवृत्ती - प्रघात
पक्षी - द्विज, विहग, अंडज, खग
पुस्तक - ग्रंथ
प्रेम - माया, ममता, जिव्हाळा लोभ स्नेह
पांढरा - धवल, शुभ्र
पाणी - जल, जीवन, उदक, नीर, पय, अंबु
प्रकाश - उजेड, तेज
फसगत - फसवणूक
फलाणे - फालतू, वेगळे, तकलादू
फूल - सुमन, कुसुम, पुष्प, कुमुद
फरक - भेद, भिन्नता
बगळा - बक
बंधु - भाऊ, सहोदर, भ्राता
बंधारा - धरण
बांड - खोडकर, वांड, द्वाड
बिंडा - मोळी
बेधुंद - बेभान, बेफाम
बैदर - बैलपोळा, बेंदूर
बोळा - गुंडाळा
बैल - पोळ, खोंड, वृषभ
बक्षीस - इनाम
बेगामी - साठा
बिर्‍हाड - घर
बहुमोल - बहुमुल्य, किंमतवान
बिनधास्त - बेफिकीर
बालक - वत्स, वासरू
बहीण - भगिनी
बेत - विचार, मनसुबा
बिछाना - अंथरुण
बरकत - भरभराट, लाभ
बैठक - आसन
बाग - उद्यान, उपवन, वाटिका, बगिचा
बायको - दारा, जाया, भार्या, पत्नी, कांता
बाण - शर, तीर, सायक
बेल - संकल्प, मनसुबा
बर्फ - हिम
भार - ओझे
भटकंती - प्रवास, भ्रमंती, भ्रमण, सहल
भरारी - झेप, उड्डाण
भरारा - भरभर, लवकर, त्वरेने, लगबीगीने
भार - वजन
भान - जाणीव, लक्ष
भू - भूमी, धरती, धरणी, जमीन, भू, भूई, धरा
भान - आठवण, लक्ष
भोक - छिद्र
भेट - नजराणा, उपहार
भाऊ - बंधू, सहोदर, भ्राता
भिकारी - याचक
भुंगा - अली, भ्रमर, मिलिंद, मधुप
भान - शुद्ध, जागृती
भित्रा - भेकड, भ्याड, भिरु
मालक - नाथ, स्वामी, धनी
मोठा - वरिष्ठ, ज्येष्ठ
मोर - मयुर
मदत - सहकार्य
माड - नारळ
माया - प्रेम, लोभ, स्नेह
मदत - सहकार्य
मित्र - सखा, सोबती, सवंगडी, दोस्त, साथीदार, स्नेही
मुलगा - सुत, पुत्र, तनय, नंदन,लेक, आत्मज, तनुज
मस्त - छान, सुंदर
मध - मकरंद
मर्यादा - बंधन, निर्बंध
मान्यवर - प्रतिष्टित
मेहनत - कष्ट, खटपट
मोकाट - मोकळा, स्वैर, बंधनहीन
मोहीम - उपक्रम, योजना
महिला - नारी, अबला, स्त्री, ललना
मुखडा - तोंड, चेहरा, मुख, वदन, आनन
मुलगी - तनुजा, पुत्री, सुता, नंदिनी, आत्मजा
मनोरंजन - करमणूक
माकड - वानर, मर्कंट, शाकामृग, कपी
मोर - मयूर
मार्ग - रस्ता, वाट, सडक, पथ
मानव - मनुज, मनुष्य, माणूस, नर
मासा - मत्स्य, मीन
मुलामा - लेप
मेंढा - मेष
मौज - गंमत, मजा
माफी - क्षमा
युक्ती - शक्कल, कल्पना
यंत्र - साधन, हत्यार
यातना - दु:ख, वेदना
युध्द - संगर, संग्राम, रण, समर, लढाई
रंध्र - छिद्र
रयत - प्रजा, लोक, जनता
रस्ता - वाट, मार्ग, पथ
राया - राजा, नृप, भूपाल, भूप,  नरेश, पृध्वीपती, अधीपती
राघू - पोपट, रावा, शक
राखण - रक्षण, पहारा
रास्त - योग्य
रुपेरी - चंदेरी
रात्र - निशा, रात, रजनी
राज्यघटना - संविधान
रुंद - चवडा
रुचकर - चवदार, चविष्ट
राई - बाग, बगिचा
राक्षस - दैत्य, असुर, दानव
राजा - भूपाल, भूप, नरेश, नृप, पृथ्वीपती
रस्ता - मार्ग, वाट, पथ, पंथ
राग - संताप, क्रोध, क्षोभ
लचांड - अडचण, संकट
लक्ष - चित्त
लाकरा - लाकडे, लाकूडफाटा
लक्ष्मी - श्री, कमला, इंदिरा, वैष्णवी, रमा
लाज - भीड, शरम
लोभ - हव्यास, आसक्ती, हवरटपणा
लेक - मुलगी, कन्या, दुहिता, तुनुजा, पुत्री, सुता, नंदिनी, आत्मजा
लगालग - पटकन्, झरझर, ताबोडतोब, लगेच
लेकरू - बाळ, बालक
लढाई - लढा, संघर्ष, संग्राम, झुंज
लुटारु - ठग, चोर
लबाड - ठक
विद्वान - बुद्धिमान, शास्त्री, पंडित
वलय - किर्ती
वडील - बाप, तात, पिता, जन्मदाता, जनक
वसाहत - वस्ती
वंगाळ - घाणेरडे, वाईट
वाकळ - गोधडी
वाया - व्यर्थ, फुकट
वास - सहवास, रहिवास
वात - ज्योत
वाडवडील - पूर्वज
वाहतूक - दळणवळण
विसावा - निवारा, विश्रांती
विषमता - भेद, फरक, भिन्नता, वेगळेपणा
विज्ञान - शास्त्र
वीर - शूर, पराक्रमी, लढवय्या
वृत्ती - स्वभाव
वेलबुट्टी - नक्षी, कशिदा
वेल - लता, वल्लवी
वेदना - कळ, यातना
वाली - रक्षणकर्ता, कैवारी
वेश - पोशाख
वेळ - समय
वास - गंध, परिमल
वीज - तडित, सौदामिनी, चपला, बिजली
वाकण - वळण
वारा - वायू, समीरण, अनिल, पवन
वंदन - नमन, नमस्कार
विसर - विस्मृती
वावर - शिवार, शेत
वैज्ञानिक - संशोधक, शास्त्रज्ञ
विलंब - उशीर
वात्सल्य - प्रेम, माया
विनंती - प्रार्थना, अर्ज
शरीर - देह, तनु, काया
शेत      - शिवार, वावर
शोध - चौकशी
शेतकरी - कृषिवल
शिकारी - पारधी
शिक्षक - गुरूजी, गुरू, मास्तर
शेवट - अखेर, अंत
शत्रूू -    गनीम, अरी, दुश्मन, वैरी, रिपू
शाहणा - सुज्ञ, जाणकर, ज्ञानी, डोळस
सिंह - वनराज, केसरी, मृगेंद्र, पंचानन
सांकव - पूल (लाकडी)
स्तब्ध - शांत
स्पर्धा - चढाओढ
समारंभ - उत्सव
स्वागत - आदरसत्कार
स्मरण - आठवण
संकल्प - निश्‍चय
सफल - यशस्वी
समाधान - संतोष, आनंद
स्वारी - मोहिम
सुंदर - गोजीरे, देखणे, छान, सुरेख
सदा - सर्वदा, नेहमी, सतत
सदावर्त - अन्नछत्र
सुका - सुखा
सरपण - जळण
सखा - मित्र, सोबती, सवंगडी, दोस्त, साथी, साथीदार, स्नेही
सकळ - सगळे, सर्व
समर्थन - पाठिंबा
सण - उत्सव
सर्वेक्षण - धांडोळा
समय - काळ, वेळ
सदैव - नेहमी, सदोदीत, सतत
सत्कार - सन्मान
संग - बरोबर, सोबत, सानिध्यात
स्वभाव - वृत्ती
स्तर - पातळी
स्वर - सूर
साजरा - सुंदर, देखणा, नीटनेटका, फैनाबाज, सुरेख, छान, सुबक
साधना - तपश्‍चर्या
सांगाडा - आराखडा
सुगावा - अंदाज, माग
सुन्न - बधिर
सागर - समुद्र, सिंधू, रत्नाकर, अर्णव जलधी, पयोधी, जलनिधी
सतेज - टवटवीत, तेजस्वी
संगे - सोबत
स्वाभाविक - स्वभावसिद्ध, नैसर्गिक
संहार - विनाश
स्वभाव - प्रकृतिगुण
सेवक - नोकर, दास, चाकर
स्वच्छ - निर्मळ, स्पष्ट, साफ
स्वैर - मोकळेपणा
साप - सर्प, भुजंग, अही
सतत - अखंड, अविरत, नित्य
संकट - अरिष्ट, अनर्थ
सूचना - इशारा
सोने - सुवर्ण,कांचन,हेम, कनक
सत्कार - गौरव
सर्वत्र - चौफेर, चहूकडे, भोवताली
सुगंध - परिमल, सुवास
संसार - प्रपंचा
सूर्य - भास्कर, रवी, मित्र, भानू, आदित्य, सविता, मार्तंड
सकाळ - प्रात:काळ, उषा
संत - सज्जन
हिशोब - जमाखर्च, हिशोब
हलवाई - मिठाईवाला
हात - कर, बाहू, भुजा, हस्त, पाणी
हौस - मौज
हडकुळा - कृष
होडी - नौका, तर, नाव
हत्ती - नाग, गज, सारंग, कुंजर
हंगाम - बहर, सुगी
हरीण - सारंग, मृग, कुरंग
हुशार - चतुर, चाणाक्ष
हदरा     - धक्का
हालहवाल - परिस्थिती, वर्तमान
हित     - कल्याण, फायदा
हुरूप - उत्साह, जोम, जोश
हित - कुशल, कल्याण, क्षेम
क्षुल्लक - मामुली